Okres wysokich temperatur dla wielu hodowców jest powodem do zmartwienia. Zarówno w chlewni, jak i w kurniku ważne jest zachowanie odpowiedniej temperatury i wilgotności – aby utrzymać efektywną produkcję. Tu przydaje się pad-cooling lub zamgławianie.
Komfort cieplny jest to sytuacja, w której organizm nie odczuwa ani ciepła, ani zimna. Aby go uzyskać potrzeba równowagi wielu czynników, należą do nich przede wszystkim: temperatura, wilgotność oraz prędkość przepływu powietrza. Co prawda, już temperatura 26 °C powoduje u zwierząt stres, który ma negatywny wpływ na ich prawidłowy wzrost i metabolizm, jednakże w okresie letnim nie tylko ona wpływa na poczucie dyskomfortu. Wzrost wilgotności powietrza jest odczuwany jako wzrost temperatury. Zwiększona prędkość ruchu powietrza natomiast nawet przy wysokiej temperaturze odczuwana jest jako jej wyraźny spadek.
Optymalne warunki mikroklimatyczne panujące w budynkach inwentarskich odgrywają, obok żywienia, decydującą rolę w osiągnięciu efektywnych wyników w nowoczesnej produkcji zwierzęcej. Dzisiaj do komputerowego sterowania mikroklimatu wykorzystuje się nie tylko regulowanie wprowadzania i odprowadzania powietrza. Coraz większe znaczenie ma utrzymywanie optymalnych temperatur zwłaszcza w gorące letnie dni.
Latem, gdy na zewnątrz jest często 30 stopni, w pomieszczeniu inwentarskim temperatura jest dodatkowo podwyższona przez oddawanie ciepła przez zwierzęta i może dojść nawet do 40˚C. Aby ją obniżyć można zastosować dwa systemy – wysokociśnieniowy system schładzania lub Pad cooling. Praktycznie wszystkie firmy wyposażeniowe posiadają w swojej ofercie takie rozwiązania, które można zastosować zarówno w nowo budowanych obiektach, jak i budynkach już istniejących.
Pad-cooling
System schładzania Pad-cooling jest oparty na nasączonych wodą papierowych panelach rozmieszczonych w dwóch liniach i umiejscowionych przed dużymi klapami powietrza, po zewnętrznej stronie ścian bocznych budynku inwentarskiego. Współdziała ściśle z wentylacją tunelową. Wielkość paneli jest dostosowana do konkretnego obiektu, w standardzie występują 15,30,50 cm x 50-180cm.
– Dostępne są dwa systemy – amerykański i włoski. Różnią się one tym, że we Włoszech stosuje się duży zbiornik na wodę (kilkaset litrów), w Stanach natomiast mały zbiorniczek z zaworem spłuczkowym, który dopuszcza poziom wody do rynny, aby wystarczyło jej na obieg. Zasada pracy natomiast jest taka sama – tłumaczy Zoran Radiković, kierownik projektu w firmie Twoja Ferma Joanna Kotlarska-Radiković.
Powietrze jest zasysane przez panele, a następnie schładzane na zasadzie ewaporacji (zmiany stanu skupienia cieczy w parę). Elementem chłodzącym jest woda przepływająca przez baterię obniżającą temperaturę. Powietrze zostaje zassane siłą podciśnienia do obiektu i przechodzi w kierunku wentylatorów szczytowych, czyli wzdłuż całego budynku, przez co obniża temperaturę jego wnętrza. Gdy temperatura w pomieszczeniu jest za wysoka komputer włącza pompę wodną, która pracuje tak długo, aby do końca nawilżyć panel chłodzący. Jeżeli temperatura powietrza została obniżona do określonej wartości, panele nie są dalej nawilgacane, a pompa obiegowa przestaje pracować.
Daje odczucie chłodu poprzez ruch powietrza w budynku i obniża faktyczną temperaturę o 12˚C. Panele chłodzące są najbardziej efektywne w klimacie gorącym i suchym, gdzie wilgotność względna jest niska.
Ten system można zastosować zarówno w nowych, jak i modernizowanych już istniejących budynkach. Można go dostosować do wszystkich obiektów, niezależnie od ich wielkości, jednakże im budynek jest mniejszy, tym pad-cooling okazuje się droższy. Większe wyzwanie stwarzają budynki wielokomorowe.
– W chlewniach często powietrze jest czerpane przez korytarz, zwłaszcza, jeśli jest system komór. Powietrze przechodzi wtedy przez panele, wchodzi w korytarzyk i dopiero z niego jest zasysane na komory, w których są zwierzęta – tłumaczy Wiktor Antuszewicz, przedstawiciel na Polskę w firmie Skov A/S.
Warto zaznaczyć, że schładzanie to powoduje oczyszczenie powietrza, ponieważ jest swoistą kurtyną wodną, jednakże nie wprowadza tyle wilgotności do budynku co system wysokociśnieniowy. Nie trzeba także martwić się o miękkość wody, ponieważ w pad-coolingu nie stosuje się dysz z mikrootworami, jak w przypadku zamgławiania.
– Należy jednak zwrócić uwagę na utrzymywanie paneli w czystości poprzez stosowanie środków, np. na bazie chloru, aby zapobiegać zaleganiu grzybów i glonów – mówi Zoran Radiković.
Wysokociśnieniowy system schładzania – zamgławianie
Wykorzystuje dysze, przez które przedostają się cząstki wody w formie mgiełki. Odparowują one w podgrzanym powietrzu, jednocześnie je schładzając. Chłodzenie wysokociśnieniowe zmniejszenia temperaturę na fermie od 2 do 10˚C. W tym zakresie uniknie się negatywnych konsekwencji wzrostu wilgotności powietrza.
– Można tu również zastosować olejki eteryczne (miętowe, eukaliptusowe), które dają ptakom poczucie dodatkowego chłodu – zaznacza Zoran Radiković.
Ten system schładzania współpracuje z wlotami bocznymi, kominami dachowymi i wentylatorami szczytowymi, które wspomagają podciśnienie. Chłodzenie następuje przez zamgławianie. Nad wlotami są rozprowadzane dysze, przez które wydostaje się delikatna mgiełka, która ochładza powietrze. Gdy nastawiona na komputerze, żądana temperatura zostanie przekroczona, system aktywuje schładzanie.
Włącza się wtedy pompa o ciśnieniu ok. 60 bar. Zainstalowany przed każdą komorą zawór wysokociśnieniowy otwiera się i dysze rozpylają w pomieszczeniu bardzo delikatną mgiełkę w formie aerozolu.
– Nie ma zagrożenia podniesieniem wilgotności w obiekcie, ponieważ system jest połączony do czujników wilgotności, temperatury i dwutlenku węgla. System działa cyklicznie co 2-3 minuty – podkreśla Wiktor Antuszewicz. – Minusem tego systemu jest to, że woda powinna być dobrej jakości, bez nadmiaru kamienia, który może powodować uszkodzenie dysz, których przekrój jest 0,3 mm, i konieczność ich wymiany – dodaje.
System wysokociśnieniowy można wykorzystywać o każdej porze roku do nawilżania powietrza w kurniku i chlewni, a tym samym do utrzymania optymalnej wilgotności powietrza.
